Od indywidualnej działalności gospodarczej do spółki jawnej – czy to możliwe?
Forma prowadzenia działalności gospodarczej to najpoważniejszy dylemat, przed którym stają osoby, chcące rozpocząć swój własny biznes.
Osoby planujące pracę na własny rachunek najchętniej wybierają indywidualną działalność gospodarczą – ze względu na jej liczne plusy. Podstawowym jest prostota prowadzenia takiej działalności, pełna swoboda oraz, bardzo często, brak konieczności wielkich nakładów finansowych na rozpoczęcie działań. Rekompensują one takie minusy, jak wyłączna odpowiedzialność właściciela za wszelkie podjęte działania, odpowiadanie swoim majątkiem za zobowiązania firmy czy też uzależnienie jej płynności finansowej od początkowego wkładu.
Przedsiębiorców kusi również łatwość, z jaką indywidualną działalność gospodarczą można założyć.
Przedsiębiorca indywidualny
Ustawa z 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej wskazuje, że jest to m.in. zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa oraz usługowa, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób ciągły i zorganizowany. Przedsiębiorca zaś to osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną (jednak posiadająca zdolność prawną), która we własnym imieniu wykonuje działalność gospodarczą.
Indywidualna działalność gospodarcza dotyczy tylko osób fizycznych, które pracę postanawiają rozpocząć pod własnym nazwiskiem. By jednak stały się przedsiębiorcami, muszą uzyskać wpis do CEIDG – Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Proste jak rejestracja
Jak wcześniej wspomniano, rejestracja w CEIDG jest niezwykle prosta – została ułatwiona w 2011 roku. Można dokonać jej w Urzędzie Miasta lub Gminy, a także samodzielnie, przez internetową platformę Centralnej Ewidencji (posiadać jednak trzeba podpis elektroniczny). Jeśli wniosek jest złożony poprawnie, wpis dokonywany jest już kolejnego dnia roboczego.
To tym wygodniejsze rozwiązanie, że wniosek skierowany do CEIDG jest równoznaczny też ze zgłoszeniem do GUS, US oraz ZUS. W ten sposób otrzymujemy niezbędny do rozpoczęcia działalności numer REGON, osobisty numer NIP przekształcamy w numer firmowy, a jako przedsiębiorcy stajemy się płatnikami zusowskich składek.
Przekształcenie formy prowadzenia działalności
Wybór formy prowadzenia działalności nie jest jednak ostateczny – czasami przekształcenie indywidualnej działalności gospodarczej w spółkę (np. spółkę jawną) jest korzystniejsze, niż jej darowizna czy przekazanie w spadku. Szczególnie z tego powodu, że wpis do CEIDG przypisany jest do osoby, a nie do samej działalności. Wszelkie operacje związane z przejęciem składników firmy wiążą się więc z koniecznością rejestracji nowej działalności, na bazie otrzymanego majątku.
Czym jest spółka jawna?
Spółka jawna, składająca się z co najmniej dwóch wspólników, jest osobowym rodzajem spółki, prowadzącym przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie stanowiącym innej spółki handlowej. Posiada tzw. ułomną osobowość prawną – nie ma osobowości prawnej, lecz ma zdolność prawną, dzięki czemu stanowi samodzielny podmiot w obrocie gospodarczym. Kodeks spółek handlowych z 15 września 2000 roku nie określa wymagań kapitałowych wobec spółki jawnej – jej powstanie wiąże się z relatywnie niskimi kosztami rejestracji. Każdy ze wspólników może reprezentować spółkę, jednak wszyscy oni odpowiadają również solidarnie swoim majątkiem za jej zobowiązania.
Jak jednak w spółkę jawną przekształcić indywidualną działalność gospodarczą? Są trzy sposoby, by tego dokonać. Pierwszym rozwiązaniem jest wniesienie prowadzonej działalności gospodarczej aportem do nowej spółki. Drugim – sprzedaż posiadanego przedsiębiorstwa lub części aktywów do spółki, trzecim zaś – założenie spółki jawnej i sukcesywne przenoszenie działalności operacyjnej.
Aport
Oznacza otrzymanie udziałów lub akcji w zamian za wniesione przedsiębiorstwo lub aktywa. Polega na przygotowaniu jednoosobowej działalności gospodarczej do aportu, a następnie na sporządzeniu aktu jego wniesienia i zakończenia dotychczasowej działalności. To proces stosunkowo krótki, który może być przeprowadzony również w spółce już funkcjonującej.
Spółka kontynuuje prawa i obowiązki podatkowe podmiotu wnoszonego, jednak nie umożliwia sukcesji uniwersalnej w prawie handlowy i administracyjnym. Wiąże się ponadto z podatkiem od czynności cywilnoprawnych w związku z podwyższeniem kapitału udziałowego spółki, do której wnoszony jest aport.
Sprzedaż
Istniejąca spółka jawna może zostać nabywcą jednoosobowej działalności gospodarczej. Wtedy, na podstawie umowy kupna-sprzedaży, spółka staje się właścicielem majątku firmy (środków trwałych, praw, wierzytelności, wyposażenia czy towarów), jednak nie przejmuje samej działalności. Ta jest bowiem przypisana do konkretnej osoby, której dane figurują w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Majątek firmy jednoosobowej przekształca się w ten sposób w składniki spółki jawnej. Pamiętać trzeba jednak o likwidacji działalności jednoosobowej, wydatkach ogólnie z tym związanych oraz ewentualnych podatkach dotyczących sprzedaży aktywów lub przedsiębiorstwa.
Sukcesywne przenoszenie działalności
To najtańsza forma przekształcenia, z najmniejszym ryzykiem prawnym i podatkowym, jednak jest to rozwiązanie korzystniejsze dla firm usługowych niż handlowych lub produkcyjnych. Procedura przenoszenia jest zależna od specyfiki prowadzonej działalności – m.in. struktury zobowiązań i należności (w firmach handlowych – od wielkości towarów, ich rotacji, rodzaju umów podpisanych z kontrahentami).
W ramach tego rozwiązania zakładana jest spółka jawna, a następnie – często w oparciu o harmonogram – działalność operacyjna jest na nią przenoszona. Koszty ograniczają się jedynie do kosztów zawiązania nowej spółki.
