Koronawirus okiem adwokata cz. 2 - stan zagrożenia epidemiologicznego

Stan zagrożenia epidemiologicznego ogłaszany jest w wyjątkowych sytuacjach i chociaż znajduje swoje uzasadnienie w zdarzeniach faktycznych takich jak coraz większa liczba zakażonych wirusem SARS-CoV-2, to jest sytuacją prawną wprowadzoną na określonym obszarze, która stanowi punkt wyjścia do podjęcia kolejnych działań zapobiegawczych związanych z ryzykiem wystąpienia epidemii 1. Jakie więc zmiany w życiu codziennym odczujemy jeżeli minister zdrowia wprowadzi stan zagrożenia epidemiologicznego? – odpowiedź na to pytanie staraliśmy się przygotować, w poniższym artykule, w ramach analiz z prawa medycznego prowadzonych w Kancelarii Adwokackiej adwokat Joanny Jakubowskiej-Zawada.

Czym jest stan zagrożenia epidemiologicznego?

Najprościej rzecz ujmując stan zagrożenia epidemiologicznego to jeszcze nie stan epidemii, ale już jest to sygnał, że sytuacja epidemiologiczna związana z coraz częstszym występowaniem choroby zakaźnej wymaga wdrożenia specjalistycznych działań i środków, które mają za zadanie zapobiec wystąpieniu w kraju stanu epidemii. Stan epidemii zaś będzie dotyczył nas wówczas, gdy epidemia wystąpi na danym obszarze, a wszystkie wprowadzane działania będą mały minimalizować skutki epidemii. Stan zagrożenia epidemiologicznego na obszarze województwa może wprowadzić właściwy wojewoda, jednakże w sytuacji zagrożenia występującego na obszarze całego kraju, tak jak ma to miejsce w przypadku koronawirusa, to uprawnienie takie posiada minister właściwy do spraw zdrowia, który stan zagrożenia ogłasza na podstawie rozporządzenia2 . Rozporządzenie ministra zdrowia wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Skutki stanu zagrożenia epidemiologicznego w życiu codziennym

Minister Zdrowia ogłaszając stan zagrożenia epidemiologicznego, zgodnie z art. 46 ust. 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm., dalej jako „ustawa o zapobieganiu”) może ustanowić:
1) czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się – przykładem tego sposobu ograniczenia jest wprowadzenie restrykcji co do ruchu lądowego, powietrznego i morskiego dla mieszkańców określonych obszarów w celu eliminacji rozprzestrzeniania się wirusa i choroby zakaźnej. Możliwe jest także ograniczenie podobne do stosowanego we Włoszech w celu zmniejszenia do minimum liczby osób przebywających poza domem czy miejscem kwarantanny, z jednoczesnym umożliwieniem wykonania zakupów. Aktualnie nie przewiduje się zamykanie poszczególnych miast, jednakże i w tym zakresie rozporządzenie może wprowadzić znaczące ograniczenie swobody poruszania się;
2) czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub środków spożywczych – najbardziej charakterystycznym przykładem tego ograniczenia jest zakaz sprzedaży środków higienicznych i antybakteryjnych takich jak: żele, maseczki ochronne, rękawiczki jednorazowe. Aktualnie na krajowych internetowych serwisach sprzedażowych wprowadzono zakaz sprzedaży i handlu środkami antybakteryjnymi 3;
3) czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy – w szczególności dotyczyć będzie to miejsc użyteczności publicznej, do której dostęp ma nieograniczona liczba osób, możemy zaliczyć do takich instytucji urzędy czy galerie handlowe. Ograniczony dostęp nie oznacza zamknięcia urzędu a jedynie restrykcyjne metody dostępu do budynku czy korespondencji z urzędem;
4) zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności – mowa tu nie tylko o imprezach masowych, ale przede wszystkich o skupiskach ludzi, które gromadzą się w ramach funkcjonowania kin, teatrów, opery, operetki, ośrodków kultury etc. Oczywisty jest także zakaz organizacji koncertów, wydarzeń sportowych i kulturalnych;
5) obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów – w ramach tego obowiązku można wprowadzić w dyskontach , galeriach, sklepach wielkopowierzchniowych czy zakładach pracy obowiązek instalacji środków dezynfekujących dla pracowników oraz klientów, dezynfekcję wózków i koszyków na zakupy, półek, stelaży, podłóg czy urządzeń sanitarnych. Rozwiązanie to znajdzie zastosowanie także w środkach komunikacji masowej – dezynfekcja autobusów, pociągów czy tramwajów może stać się nie tylko propozycją zapobiegania prezentowaną aktualnie przez przewoźników;
6) nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi – w ramach walki z koronawirusem wyznaczono kilkanaście szpitali, które staną się podmiotami dedykowanymi dla osób hospitalizowanych z powodu zarażenia wirusem. Innym przykładem może być przekształcenie akademików uczelni wyższych w miejsca kwarantanny czy też wykorzystywanie terenów niezabudowanych do ustawienia czasowego punktu medycznego;
7) obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych oraz grupy osób, które podlegają tym szczepieniom i rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych – zasadniczo obowiązek szczepień kojarzony jest ze szczepieniem dzieci w określonym wieku oraz konkretnych chorób zakaźnych (takich jak ospa wietrzna, różyczka, odra i inne) jednak w sytuacji zagrożenia szerzenia się choroby zakaźnej możliwe jest także zobowiązanie do poddania się szczepieniu ochronnemu, o ile oczywiście szczepionka na chorobę zakaźną istnieje i jest dostępna.

Skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii

Ustawa o zapobieganiu reguluje także istotne z punktu widzenia podmiotów leczniczych, wszystkich osób wykonujących zawody medyczne oraz innych osób (o ile jest to uzasadnione aktualnymi potrzebami podmiotów kierujących zwalczaniem epidemii), prawo do skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii. Pomimo, iż art. 47 ustawy o zapobieganiu mówi o „zwalczaniu epidemii”, to skierowanie do pracy może zostać wydane również podczas stanu zagrożenia epidemiologicznego i jest wysoce prawdopodobne, że Minister Zdrowia będzie korzystał z takiej możliwości, co zapowiedział podczas konferencji prasowych 4 . Skierowanie odbywa się na podstawie decyzji ministra lub wojewody, której wykonalności pomimo jej zaskarżenia przez skierowanego do pracy, nie ulega wstrzymaniu. W decyzji wskazany zostaje podmiot leczniczy lub inna jednostka organizacyjna, do którego zostaje skierowana osoba, a czas pracy powinien wynosić nie dłużej niż 3 miesiące. Pracodawca osoby skierowanej do pracy ma obowiązek udzielić jej urlopu bezpłatnego na czas określony w decyzji, a sam okres urlopu zalicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze. Osoba skierowana do pracy oczywiście nie zostaje pozbawiona wynagrodzenia – przysługuje ono w wysokości nie niższej niż 150% przeciętnego wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego na danym stanowisku pracy w zakładzie, w którym praca ma być wykonywana zgodnie ze skierowaniem oraz otrzymuje umowę o pracę w tym podmiocie na cały okres skierowania do pracy wynikającym z decyzji. Podczas świadczenia pracy na podstawie decyzji o skierowaniu pracownik korzysta z ochrony przed zwolnieniem u dotychczasowego pracodawcy. Istotną okolicznością jest również odpowiedzialność karna, którą ustawodawca przewidział dla każdego, kto nie wykonuje decyzji o skierowaniu do pracy – mając na uwadze, że czyn taki kwalifikowany jest jako wykroczenie, przewidzianą karę grzywny do 5.000 zł.

Bibliografia, Przypisy :
  1. Art. 2 pkt 23 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm.), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20082341570 []
  2. Art. 46 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm.), http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20082341570 []
  3. https://www.premier.gov.pl/wydarzenia/aktualnosci/premier-olx-i-allegro-nie-beda-mogly-sprzedawac-artykulow-zwiazanych-z.html []
  4. https://www.gov.pl/web/zdrowie/od-dzis-wprowadzimy-stan-zagrozenia-epidemicznego2[]
logo adwokat Rzeszów kancelaria
Kancelaria Adwokacka Jakubowska-Zawada
Kancelaria Adwokacka Joanny Jakubowskiej-Zawada to renomowana firma prawnicza, świadcząca kompleksowe usługi prawne dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw. Zespół doświadczonych adwokatów oferuje profesjonalne doradztwo i reprezentację prawną w obszarach prawa gospodarczego, cywilnego i rodzinnego. Dążąc do ochrony i realizacji interesów swoich Klientów, Kancelaria kieruje się wartościami takimi wartościami jak: profesjonalizm, skrupulatność i skuteczność.

Publikacje Adwokatów i Prawników

Jakubowska-Zawada I partnerzy

Copyright 2013-2023 Kancelaria Adwokacka Adwokat Joanna Jakubowska-Zawada
Zastrzeżenia prawnePolityka prywatności