Koronawirus okiem adwokata cz. 3- stan zagrożenia epidemicznego a stan epidemii - aktualizacja 29.03.2020

Koronawirus – stan zagrożenia epidemicznego a stan epidemii

Stan epidemii na mocy Rozporządzeń Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r.1  zastąpił obowiązujący w kraju stan zagrożenia epidemicznego, który obowiązywał od dnia 14 marca 2020 r. Wszystkie wydane w czasie stanu zagrożenia epidemicznego decyzje, polecenia, wytyczne i zalecenia oczywiście zachowują swoją ważność i muszą być respektowane2. Jednak wraz z wprowadzeniem stanu epidemii ustanowiono także szereg nowych rozwiązań prawnych, które ograniczyły swobody obywatelskie oraz zmieniły zasady codziennego funkcjonowania w przestrzeni zarówno publicznej jak i prywatnej. Podstawą prawną wprowadzenia stanu epidemii jest art. 46 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. 2008 r., nr 234, poz. 1570 ze zm., dalej jako „ustawa o zapobieganiu”)3 . Stan epidemii obowiązuje na terenie całego kraju do odwołania, co najmniej do dnia 12 kwietnia 2020 r.

Czym różni się stan epidemii od stanu zagrożenia epidemicznego ?

Stan zagrożenia epidemicznego to sytuacja prawna wprowadzona w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych (art. 2 pkt 23 ustawy o zapobieganiu). Stan epidemii zaś to sytuacja prawna wprowadzona w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii (art. 2 pkt 22 ustawy o zapobieganiu). Wprowadzenie „stanu epidemii” na terenie całego kraju pozwala tworzyć regulacje prawne, które będą w sposób zasadniczy wpływać na prawa i wolności z jednoczesnym ustanawianiem nakazów i zakazów, a te ostatnie z kolei obwarowane mogą być karami, taką jak kara grzywny do 30.000 zł w przypadku złamania zasad kwarantanny. Stan epidemii w odróżnieniu od stanu zagrożenia jest znakiem wyraźnego wzrostu liczby zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną. Świadczy o tym, że zagrożenie, o którym mowa od kilku tygodni nie jest potencjalne a realne. W obszarze prawnym kształtuje zaś nową rzeczywistość, nowe zasady wiążą właściwie natychmiastowo, a wszystko to w celu spowodowania zaprzestania rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2 oraz zmniejszenia liczby zachorowań na COVID-19.

Ograniczenia na czas trwania stanu epidemii

Minister Zdrowia na mocy rozporządzenia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii oraz z dnia 24 marca 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 poz. 522)4 zaostrzył dotychczas obowiązujące regulacje oraz wprowadził nowe rozwiązania. Wśród aktualnie obowiązujących ograniczeń można wymienić:

  1. zawieszenie zajęć szkolnych do dnia 10 kwietnia wraz z obowiązkiem prowadzenia lekcji poprzez platformy e-learningowe5 oraz oceniania i klasyfikowania uczniów;
  2. zawieszenie zajęć na uczelniach wyższych do dnia 10 kwietnia 2020 r. z obowiązkiem prowadzenia dydaktyki w formie on-line;6
  3. zakaz organizacji imprez sportowych, działalności rozrywkowej i rekreacyjnej do odwołania7, w szczególności zakaz działalności kin, muzeów, archiwów, bibliotek, klubów, siłowni, basenów, targów, wystaw, kongresów, konferencji i innych;
  4. obowiązek odbycia 14-dniowej kwarantanny po przyjeździe do kraju (bez wydawania decyzji przez organy inspekcji sanitarnej), z uwzględnieniem wyjątków dotyczących: żołnierzy Sił Zbrojnych, funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa wykonujących zadania służbowej, kierowców (pracowników zatrudnionych w charakterze kierowcy lub osób samozatrudnionych działających w branży transportowej czy komunikacyjnej), statków wypływających w morze i niezawijających do obcych portów8, załóg statków żeglugi śródlądowej, statków żeglugi śródlądowej w ramach przejścia granicy z Republiką Federalną Niemiec na Odrze9, załóg statków powietrznych;
  5. zaprzestanie prowadzenia leczenia uzdrowiskowego i udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w uzdrowiskach od dnia 20 marca 2020 r. 10;
  6. zakaz wykonywania usług rehabilitacyjnych realizowanych w ramach zamówień udzielanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych;
  7. zakaz wywozu lub zbywania poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej respiratorów oraz kardiomonitorów;
  8. ograniczenia w dostępności do galerii handlowych i obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000m2, za wyjątkiem sklepów spożywczych, drogerii i aptek;
  9. ograniczenia prowadzenia działalności gastronomicznej wyłącznie do realizacji zamówień na wynos lub z dowozem;
  10. ograniczenie liczby osób w miejscu i w trakcie sprawowania kultu religijnego, w tym podczas sprawowania obrzędów religijnych, do 5 uczestników;
  11. zakaz zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2015 poz. 1485 ze zm.)11;
  12. zakaz przemieszczania się osób przebywających na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem przemieszczania się danej osoby w celu: wykonywania czynności zawodowych lub zadań służbowych, zaspokajania niezbędnych potrzeb związanych z bieżącymi sprawami życia codziennego, w tym uzyskania opieki zdrowotnej oraz zakupu towaru i usług, wykonywania ochotniczo i bez wynagrodzenia świadczeń na rzecz przeciwdziałania skutkom COVID-19, w tym w ramach wolontariatu, sprawowania lub uczestniczenia w sprawowaniu kultu religijnego, w tym czynności lub obrzędów religijnych, - przy uwzględnieniu, iż przy przemieszczaniu się pieszym jednocześnie mogą się poruszać dwie osoby w odległości nie mniejszej niż 1,5 m od siebie (obowiązek ten nie dotyczy osób najbliższych), natomiast w środkach publicznego transportu zbiorowego w pojeździe nie może znajdować się więcej osób, niż połowa miejsc siedzących.

Co istotne zakaz zgromadzeń nie stosuje się do spotkań i zebrań związanych z wykonywaniem czynności zawodowych lub zadań służbowych, a także do pozarolniczej działalności gospodarczej  (zarówno do czynności związanych z prowadzeniem działalności rolniczej jak i do wykonywania prac w gospodarstwie rolnym).

Szczególnymi restrykcjami obwarowano sprzedaż lub wywóz przedmiotów poza teren kraju. Przedsiębiorca chcący wywieźć lub zbyć poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej produkty takie jak:

  1. gogle ochronne,
  2. kombinezony typu TYVEK,
  3. maski typu FFP2/FFP3 i maseczki chirurgiczne,
  4. ochraniacze na buty (obuwie),
  5. rękawiczki lateksowe i nitrylowe,
  6. środki do dezynfekcji rąk, powierzchni i pomieszczeń

ma obowiązek w terminie nie później niż na 36 godzin przed zamierzonym wywiezieniem lub zbyciem powiadomić o tym wojewodę właściwego dla swojej siedziby albo miejsca swojego zamieszkania, przedstawiając jednocześnie wykaz produktów i ich ilość. Wojewoda natomiast może złożyć wniosek do Prezesa Rady Ministrów, aby zakazał wywozu lub zbycia tych produktów poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Dotychczasowe regulacje nie wyczerpują całego katalogu możliwych ograniczeń przewidzianych w ustawie o zapobieganiu. Jednym z przykładów może być wprowadzenie na danym obszarze przez Radę Ministrów strefy zero, która będzie odpowiednikiem włoskiej strefy czerwonej, oraz strefy buforowej czyli obszaru wokół strefy zero. W obu tych strefach można wprowadzić zakazy i nakazy, w szczególności zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie, nakaz określonego sposobu przemieszczania się w ramach strefy (na przykład w określonych godzinach) czy też nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach (art. 46b ustawy o zapobieganiu). W aktualnym sytuacji istotne jest to, że nowe ograniczenia lub zaostrzenie już istniejących ograniczeń mogą zostać wprowadzane codziennie, dlatego ważne jest, aby każdorazowo należy zweryfikować stan prawny i sposób jego interpretacji.

Artykuł przygotowany w ramach specjalizacji Kancelarii Adwokackiej z zakresu prawa medycznego pod nadzorem merytorycznym adwokat Sabiny Skubisz-Surówki

Bibliografia, Przypisy :
  1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 poz. 490; http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000490) oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 poz.491; http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000491);[]
  2. §2 Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. z 2020 poz. 490). []
  3. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20082341570 []
  4. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000522[]
  5. https://www.gov.pl/web/zdalnelekcje []
  6. https://www.gov.pl/web/nauka/stan-epidemii-w-polsce-zajecia-na-uczelniach-zawieszone []
  7. https://www.gov.pl/web/sport/stan-epidemii-w-polsce-zakaz-organizacji-imprez-sportowych []
  8. https://www.gov.pl/web/gospodarkamorska/dzialalnosc-polowowa-wobec-stanu-epidemii []
  9. https://www.gov.pl/web/gospodarkamorska/mgmizs-lagodzi-skutki-epidemii-dla-sektora-zeglugi-srodladowej []
  10. https://www.gov.pl/web/zdrowie/komunikat-ministerstwa-zdrowia-ws-ograniczenia-prowadzenia-lecznictwa-uzdrowiskowego[]
  11. http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20150001485 []
logo adwokat Rzeszów kancelaria
Kancelaria Adwokacka Jakubowska-Zawada
Kancelaria Adwokacka Joanny Jakubowskiej-Zawada to renomowana firma prawnicza, świadcząca kompleksowe usługi prawne dla klientów indywidualnych i przedsiębiorstw. Zespół doświadczonych adwokatów oferuje profesjonalne doradztwo i reprezentację prawną w obszarach prawa gospodarczego, cywilnego i rodzinnego. Dążąc do ochrony i realizacji interesów swoich Klientów, Kancelaria kieruje się wartościami takimi wartościami jak: profesjonalizm, skrupulatność i skuteczność.

Publikacje Adwokatów i Prawników

Jakubowska-Zawada I partnerzy

Copyright 2013-2023 Kancelaria Adwokacka Adwokat Joanna Jakubowska-Zawada
Zastrzeżenia prawnePolityka prywatności