Koronawirus okiem adwokata cz.4 - Nowe Obowiązki Pracodawcy

Niniejsza publikacja została opracowana przez aplikant adwokacką Annę Borkowską w ramach specjalizacji naszej Kancelarii w zakresie prawa pracy.

Wnioski:

1. Pracodawca jest zobowiązany chronić zdrowie i życie pracowników zapewniając im bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
2. Szerzenie się nowego wirusa powoduje wiele niedogodności i problemów związanych z prowadzeniem działalności oraz zarządzaniem pracownikami. Obowiązujące przepisy prawa nie dają pracodawcom dokładnych wytycznych dotyczących z góry przyjętych reguł zachowania wobec zagrożeń związanych z pojawieniem się koronawirusa
   SARS-CoV-2. Brak szczegółowych unormowań prawnych powoduje wątpliwości co do zakresu obowiązków pracodawcy względem pracowników, jednakże ustawodawca umożliwia pracodawcy możliwość podjęcia środków mających na celu ograniczenie ryzyka związanego z zarażeniem.
3. W uzasadnionych przypadkach pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy bądź oddalić się z miejsca pracy, przy zachowaniu wynagrodzenia.

Uzasadnienie

Obowiązki pracodawcy

1. Obowiązujące przepisy pracy nakładają na pracodawcę obowiązek ochrony zdrowia
   i życia pracowników poprzez zapewnienie im bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki¹.
2. W związku z powyższym, można wywnioskować, że pracodawca, który poweźmie podejrzenie, że pracownik może być chory, zobowiązany jest do podjęcia czynności zmierzających do zapobiegnięcia powstania niebezpieczeństwa, ale także zminimalizowaniu niebezpieczeństwa, które już powstało.

Zapobieganie i zminimalizowanie ryzyka

1. Czynnościami mającymi na celu zminimalizowanie ryzyka jest w szczególności zachęcanie pracownika przez pracodawcę, w miarę możliwości, do podjęcia pracy z domu. Pracodawca może również, w porozumieniu z pracownikiem, zwolnić go z obowiązku świadczenia pracy a w przypadku złego samopoczucia pracownika – próbować nakłonić, aby pracownik udał się do lekarza. Dodatkowo w razie utraty przez pracownika zdolności do pracy w związku z objawami chorobowymi, pracodawca może skierować go również na wcześniejsze badania okresowe.
2. Pracodawca może również podjąć czynności zapobiegające powstaniu ryzyka, do których zaliczamy przede wszystkim zarządzenie pracy zdalnej (home office), ograniczenie przebywania w biurze, ale także zapewnienie pracownikom dostępu do ciepłej wody
   i środków antybakteryjnych lub dezynfekujących.
3. Pracodawca powinien pamiętać, że zgodnie z kodeksem pracy, koszty podejmowanych przez niego działań w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników².

Pracownik może powstrzymać się od pracy

1. Pracodawca musi pamiętać, że w razie gdy warunki pracy nie będą odpowiadały przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i będą stwarzały bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca będzie grozić takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik będzie miał prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, o czym powinien niezwłocznie zawiadomić przełożonego³.
2. Jeśli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik,
   po niezwłocznym zawiadomieniu przełożonego, będzie miał prawo oddalić się z miejsca zagrożenia. Dodatkowo należy pamiętać, że pracownik nie może z tego tytułu ponieść żadnych niekorzystnych konsekwencji – jednocześnie w takiej sytuacji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
3. Powyższe oznacza, że przy zagrożeniu zakażenia nowym wirusem pracownik będzie miał prawo odmówić pracodawcy wykonania należących do niego obowiązków polegających w szczególności np. na podróży służbowej związanej z wykonywanymi wcześniej obowiązkami, jeśli będzie się wiązać z koniecznością wyjazdu w rejony zagrożone.

1. art. 207 § 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U.2019.1040). [↩]
2. art. 207 § 2¹ ibidem; [↩]
3. art. 210 § 1 ibidem. [↩]